Katedra Fizyki Molekularnej (KFM) została powołana w styczniu 1999 roku w wyniku usamodzielnienia się Zakładu Fizyki Polimerów, działającego uprzednio w ramach Instytutu Polimerów. Powołanie KFM na Wydziale Chemicznym było nawiązaniem do tradycji, gdyż już w roku 1945, gdy tworzono Politechnikę Łódzką, powstała Katedra Fizyki Wydziału Chemicznego, której kierownikami byli kolejno prof. dr Władysław Kapuściński, prof. dr Andrzej Sołtan, doc. dr Eugeniusz Skorko, z-ca profesora mgr Marta Skorko i prof. dr Marian Kryszewski. Po protestach i strajkach studenckich w marcu 1968 roku władze PRL w ramach represji dokonały reorganizacji uczelni likwidując katedry i tworząc instytuty. Wówczas część zespołu Katedry Fizyki Wydziału Chemicznego weszła w skład Instytutu Fizyki PŁ, natomiast druga część utworzyła Zespół Fizyki Polimerów włączony do powstałego Instytutu Polimerów.
Kierownikiem Katedry Fizyki Wydziału Chemicznego w latach 1958-1968, a następnie kierownikiem Zespołu Fizyki Polimerów w latach 1968-1995 był znakomity naukowiec - uczeń słynnego uczonego Aleksandra Jabłońskiego - prof. Marian Kryszewski (1925 – 2005). Prof. Kryszewski był jednym z najwybitniejszych specjalistów w dziedzinie fizyki i fizykochemii polimerów w Polsce i zapoczątkował na Wydziale Chemicznym PŁ badania z dziedziny organicznego ciała stałego.
Twórcą i kierownikiem Katedry Fizyki Molekularnej do roku 2021 był prof. dr hab. Jacek Ulański, specjalista w dziedzinie fizyki polimerów i kryształów molekularnych oraz elektroniki organicznej, który wcześniej, w latach 1995 - 1998 kierował Zakładem Fizyki Polimerów. Od roku 2021 kierownikiem KFM jest dr hab. inż. Beata Łuszczyńska, prof. uczelni, specjalista w dziedzinie elektroniki organicznej, a zastępcą kierownika jest dr hab. inż. Marcin Kozanecki, prof. uczelni, specjalista w dziedzinie fizykochemii polimerów. Od roku 2014 pracuje w Katedrze, na części etatu, światowej sławy naukowiec, prof. dr hab. Krzysztof Matyjaszewski z Uniwersytetu Carnegie Mellon w Pittsburgu, USA.
Tematyka badań realizowanych od wielu lat w KFM obejmuje różne zagadnienia z zakresu fizyki, fizykochemii i chemii polimerów i kryształów molekularnych oraz zaawansowanych metod badawczych, eksperymentalnych i teoretycznych. Pracownicy KFM zrealizowali ponad czterdzieści projektów krajowych, badawczych i wdrożeniowych, oraz kilkanaście projektów międzynarodowych w ramach programów Komisji Europejskiej i umów bilateralnych i opublikowali kilkaset publikacji, w większości w czołowych czasopismach o obiegu międzynarodowym i opracowali kilkadziesiąt zgłoszeń patentowych.
W okresie istnienia Zakładu Fizyki Polimerów i Katedry Fizyki Molekularnej 5 osób uzyskało tytuł profesora, zrealizowano 8 habilitacji, oraz wypromowano 48 doktorów, w tym 5 w ramach ‘thèses en co-tutelle’ we współpracy z uniwersytetami w Lionie i w Nantes z Francji i jedną we współpracy z Instytutem Maksa Plancka Badań Polimerów w Moguncji z Niemiec.
Rozwój naukowy KFM w dużej mierze jest wynikiem bardzo intensywnej współpracy z czołowymi ośrodkami naukowymi w Polsce i zagranicą. Do najważniejszych w Polsce należą Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi, Uniwersytet Łódzki, BioNanoPark w Łodzi, Politechnika Warszawska, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Warszawski, Politechnika Wrocławska i Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, a zagranicą Uniwersytet Carnegie Mellon w Pittsburgu (USA), Uniwersytet Claude Bernard i INSA w Lionie (Francja), Instytut Chemii Makromolekularnej Czeskiej Akademii Nauk w Pradze (Czechy), oraz Instytut Maksa Plancka Badań Polimerów w Moguncji (Niemcy). Wieloletnia i owocna współpraca z Instytutem w Moguncji jest efektem m.in. zatrudnienia na części etatu w KFM wybitnych naukowców z tego Instytutu; najpierw, aż do swojej śmierci w roku 2005 był to prof. dr hab. Tadeusz Pakula, a obecnie są to prof. dr hab. Wojciech Pisula i dr Tomasz Marszałek; należy wspomnieć także, że byli dyrektorzy tego Instytutu, prof. Gerhard Wegner i prof. Klaus Müllen, otrzymali tytuły doctor honoris causa Politechniki Łódzkiej.
KFM od wielu lat rozwija współpracę z przemysłem, do najważniejszych partnerów należą m.in.: QWERTY, Sp. z o.o. z Łodzi, Korporacyjne Centrum Technologiczne ABB z Krakowa i Corning Optical Communications Polska ze Strykowa.
KFM jest współzałożycielem European Centre for Nanostructured Polymers (ECNP), s.c.a.r.l., w ramach którego od 2004 r. współpracuje ze sobą osiem znakomitych europejskich ośrodków badawczych, a także konsorcjum Narodowego Laboratorium Fotowoltaiki, wpisanego na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej. Pracownicy KFM uczestniczyli w projektowaniu i urządzaniu laboratoriów w łódzkim BioNanoParku, a także w opracowaniu projektu Międzynarodowego Centrum Badań Innowacyjnych Biomateriałów (ICRI-BioM) utworzonego na PŁ w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze. KFM organizowała lub współorganizowała szereg prestiżowych konferencji i warsztatów, krajowych i międzynarodowych, adresowanych do akademickich i przemysłowych ośrodków badawczych, dbając zawsze o umożliwienie licznego udziału w tych wydarzeniach studentów i doktorantów.
autor: Jacek Ulański